Otwarcie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie

W roku 2017 Sejm Rzeczpospolitej Polskiej ustanowił nowe święto państwowe – 12 lipca - Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. To symboliczna data upamiętniająca masowy mord ludności cywilnej we wsi Michniów w województwie świętokrzyskim, dokonany przez niemieckich okupantów.

Michniów został spacyfikowany przez niemieckie oddziały policyjne w dniach 12 i 13 lipca 1943 roku, za pomoc udzieloną partyzantom Armii Krajowej. W czasie dwudniowej pacyfikacji zginęło co najmniej 204 mieszkańców wsi (102 mężczyzn, 54 kobiety i 48 dzieci w wieku od 9 dni do 15 lat), w większości spalonych żywcem. Dziewięć osób zostało aresztowanych i wywiezionych do obozu KL Auschwitz. Ponadto 18 kobiet zostało wysłanych na roboty przymusowe do Rzeszy. Cała wieś została doszczętnie spalona.

Mauzoleum w Michniowie jest wyjątkowym muzeum historyczno – martyrologicznym, którego głównym celem jest zachowanie pamięci o 817 spacyfikowanych w czasie II wojny światowej wsiach polskich. Ze względu na znajdujący się na terenie Mauzoleum zbiorowy grób pomordowanych mieszkańców Michniowa, Muzeum jest jednocześnie miejscem Pamięci Narodowej. Od roku 1999 Mauzoleum w Michniowie jest oddziałem Muzeum Wsi Kieleckiej.

„Świat powinien wiedzieć, ile nas Polaków kosztowało prawo do swojego miejsca na ziemi” – te słowa Jana Pawła II, papieża Polaka, stały się mottem tworzonego Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich. Nikt nie zdoła policzyć pomników, pamiątkowych krzyży, tablic i obelisków, które zostały wzniesione po II wojnie światowej na polskich wsiach. Jeden z takich krzyży stanął w Michniowie w 1945 r. Na prostej tablicy nieliczni ocaleni mieszkańcy Michniowa umieścili inskrypcję: Grób zbiorowy szczątek niewinnie wymordowanych i żywcem spalonych przez Niemców w dniach 12 i 13 lipca 1943 roku w Michniowie oraz imiona, nazwiska i wiek ofiar. Wyjątkowo okrutna pacyfikacja tej podkieleckiej wioski przez niemieckie siły policyjne i śmierć 204 osób spowodowały, że z biegiem lat Michniów stał się centrum pamięci i symbolem męczeństwa mieszkańców 817 polskich wsi, spacyfikowanych w czasie tragicznych lat II wojny światowej.

Historia michniowskiego Mauzoleum sięga głęboko wstecz do pierwszych lat powojennych, kiedy to w małej drewnianej chacie znalazła swe miejsce Izba Pamięci, a w niej ekspozycja pamiątek pozostałych po zamordowanych mieszkańcach wsi. Bezcenne dowody przechowywane niczym relikwie przypominały o tej zbrodni. Stopniowo, zmieniając technikę prezentacji i narracji historycznej, Izba Pamięci ewoluowała, przekształcając się w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich, które słowem i obrazem kultywuje pamięć o tragicznych losach mieszkańców wsi polskich pod okupacją niemiecką i sowiecką. Pokazuje wyniszczające skutki materialne i ludzkie II wojny światowej dla Narodu Polskiego i wszystkich jego warstw społecznych, szczególnie mieszkańców wsi.

Źródło: martyrologiawsipolskich.pl