IKE a IKZE. Czym różnią się możliwości oszczędzania w trzecim filarze?

Jeżeli zdecydujesz się na IKE lub IKZE, skorzystasz z ulg podatkowych.

Prognozy dotyczące tzw. stopy zastąpienia (a więc stosunku przyszłej emerytury do zarobków) są nieubłagane. Przytoczony wyżej szacunek ZUS* jednoznacznie pokazuje, że przyszłe emerytury (wypłacane z obowiązkowych składek) dzisiejszych 20-30 latków będą nawet o ponad 70 proc. niższe od ich zarobków przed zakończeniem kariery.

Dlatego długoterminowe, dobrowolne oszczędzanie na emeryturę powinno stać się powszechne. Taką możliwość dają dwa rodzaje rachunków, które można prowadzić w ramach tzw. trzeciego filaru emerytalnego. Są to:

• IKE - Indywidualne Konto Emerytalne
• IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego

Chociaż oba rozwiązania mają ten sam cel, a więc zabezpieczenie przyszłości finansowej, to jednak ich konstrukcja w kilku punktach znacząco różni je od siebie. Na który wariant się zdecydować?

Możesz mieć jednocześnie jedno IKE i jedno IKZE

Rachunki emerytalne w trzecim filarze, a więc zarówno IKE, jak i IKZE, mogą być prowadzone przez zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne, banki oraz domy czy biura maklerskie. By rozpocząć oszczędzanie na IKE lub IKZE trzeba mieć ukończone 16 lat.

Co istotne, posiadaczem jednego rachunku emerytalnego może być wyłącznie jedna osoba. Nie ma więc możliwości, by założyć IKE/IKZE ze współmałżonkiem. Jedna osoba może natomiast mieć zarówno jedno IKE i jedno IKZE - będą one funkcjonować jako dwa niezależne konta emerytalne. Nie muszą być nawet prowadzone przez tę samą instytucję finansową.

Posiadacz rachunku IKE/IKZE powinien jednak mieć konto bankowe, z którego będzie przelewać środki na przyszłą emeryturę. Na to konto wrócą też pieniądze po złożeniu dyspozycji wypłaty.
Posiadanie rachunku bieżącego w banku jest również istotne już na etapie zakładania IKE/IKZE. Jeżeli chcesz uruchomić trzeci filar drogą zdalną, instytucja finansowa może np. poprosić Cię o przelew w wysokości 1 zł, by zweryfikować dane osobowe na podstawie informacji z banku.
Od momentu założenia IKE/IKZE będziesz mógł wpłacać środki do trzeciego filaru, a instytucja finansowa zajmie się ich inwestowaniem zgodnie z wcześniej zaproponowaną strategią.
 
WAŻNE: Pamiętaj, że środki gromadzone w IKE i IKZE to Twoje prywatne oszczędności, odkładane na indywidualnych rachunkach. Oznacza to, że w przypadku śmierci przed wypłatą prawo do nich zyskują osoby uposażone (wskazane wcześniej przez Ciebie) bądź podlegają one dziedziczeniu.

Czym różnią się od siebie IKE i IKZE?

Oba rozwiązania pozwalają nie tylko oszczędzać na przyszłą emeryturę, ale zapewniają również posiadaczom ulgi podatkowe. Różnią się jednak od siebie limitami wpłat i korzyściami, które ze sobą niosą. Oto najważniejsze z nich:

• Limit wpłat - przepisy regulują górne pułapy rocznych wpłat na IKE i IKZE, uzależniając je od poziomu przeciętnego wynagrodzenia w Polsce oraz wymiaru składek na ZUS. W 2021 r. na IKE możesz wpłacić max. 15.777 zł, a na IKZE - 6.310,80 zł (9.466,20 zł w przypadku samozatrudnionych). Jeżeli otworzysz w tym roku jedno IKE i jedno IKZE, do trzeciego filaru będziesz mógł więc wpłacić w sumie 22.087,80 zł (25.243,2).
  

• Ulgi podatkowe

- W obu przypadkach nie zapłacisz 19 proc. podatku od zysków kapitałowych, jeżeli wypłacisz środki z IKE/IKZE po spełnieniu odpowiednich warunków (o tym poniżej).
- W przypadku IKE będziesz zwolniony z podatku dochodowego przy wypłacie.
- Z kolei w IKZE przy wypłacie zostanie potrącone 10 proc. zryczałtowanego podatku dochodowego Jednocześnie przez cały okres oszczędzania IKZE daje Ci możliwość odliczania części wpłat od dochodów w dorocznym rozliczeniu PIT - max. odliczenie za 2020 r. to 2007,17 zł.

• Warunki wypłaty środków

- Środki gromadzone w IKE i IKZE możesz wypłacić w każdej chwili. Jednak, jeżeli zrobisz to przed spełnieniem odpowiednich warunków, ominą Cię wszelkie ulgi podatkowe.
- By skorzystać z ulg podatkowych, w przypadku IKE musisz wstrzymać się z wypłatą do 60. roku życia lub 55. i uzyskania uprawnień emerytalnych. Limit wieku dla IKZE to 65 lat. Drugim warunkiem w obu przypadkach jest dokonywanie wpłat przez co najmniej 5 lat.
 
RAMKA
Według danych Komisji Nadzoru Finansowego na koniec 2019 r. instytucje finansowe prowadziły 950,8 tys. IKE oraz 654,6 tys. IKZE. Polacy zgromadzili na nich łącznie około 13,5 mld zł.
Banki nie wymagają założenia konta osobistego w przypadku zakładania rachunków IKE i IKZE. Konto można zakładać niezależnie w dowolnym banku.

--
Źródła danych:
*Dane ZUS, prezentacja s.3-5: https://cutt.ly/VkMHV7i
**Dane KNF: https://www.knf.gov.pl/?articleId=69082&p_id=18; https://www.knf.gov.pl/?articleId=69078&p_id=18

/Artykuł zewnętrzny/