Płynie Nida, płynie

"Ekorozwój Ponidzia poprzez rewaloryzację przyrodniczą doliny rzeki Nidy” - to nazwa projektu, który może już wkrótce zmienić wizerunek naszego regionu i przyciągnąć tysiące turystów.
Pierwszy krok na tej drodze został postawiony w połowie lutego, podczas konferencji samorządowców w Solcu Zdroju. Drugi - zaplanowano na pojutrze.

SZANSA W TURYSTYCE
Do spotkania doszło z inicjatywy marszałka województwa Adama Jarubasa oraz posła Andrzeja Pałysa. Do Solca przybył także Przemysław Gosiewski, szef Komitetu Stałego Rady Ministrów. Człowiek, który "dużo może” i robi naprawdę dużo dla regionu świętokrzyskiego.

- Jako województwo mamy swoje "pięć minut” i musimy tę szanse wykorzystać. Przemysł turystyczny może stanowić ważną gałąź rozwoju tego regionu. Także Ponidzia - przekonywał minister.

Rzeczywiście, rewaloryzacja Nidy to szansa, jaka drugi raz może się nie powtórzyć. Wartość programu szacuje się wstępnie na setki milionów złotych. Te pieniądze zostałyby tutaj, na zawsze. A samorządowcy z Ponidzia wiedzą, że ten region nie ma innej możliwości rozwoju, jak turystyka.

Projekt zakłada rewaloryzację "królowej rzek Ponidzia” w jej dolnym, ale i środkowym biegu. Począwszy od Sobkowa, na północnych obrzeżach powiatu jędrzejowskiego, przez Kije, Imielno, Pińczów, Złotą, Wiślicę - do ujścia Nidy do Wisły, koło Nowego Korczyna. Dlatego na soleckim spotkaniu licznie stawili się liderzy samorządów, eksperci z Urzędu Marszałkowskiego, ekolodzy.
reklama

ŚCIEKI - NIE DO RZEKI
Inwestycja została podzielona wstępnie na trzy etapy. Pierwszy, to działania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej - głównie budowa sieci kanalizacji sanitarnych, oczyszczalni ścieków. Niezwykle ważne dla ochrony środowiska, będące też jednym z priorytetów Unii Europejskiej. I atrakcyjne finansowo, bowiem samorządy mogą skorzystać ze strumienia euro, jaki uruchamia na ten cel Bruksela.
Choć, z drugiej strony, są to pieniądze "z ograniczeniami” i niełatwo je zdobyć.

Dla przykładu, w ramach Funduszu Spójności, który jest bardzo korzystną, bo bezzwrotną formą unijnych dotacji, ma trafić do Polski 30 miliardów złotych. Ale na ochronę środowiska - w kategorii: kanalizacja i modernizacja ścieków - otrzymamy niespełna 3 miliardy. To dużo mniej niż wynoszą potrzeby samorządów lokalnych w tej dziedzinie.

Unia stawia też warunki. Za najbardziej dokuczliwy uważany jest ten, który mówi o wskaźniku - 120 mieszkańców na kilometr kwadratowy powierzchni. Większość gmin na Ponidziu nie będzie w stanie go spełnić, dlatego pieniądze przelecą koło nosa. Choć... jest sposób, by obejść ten rygor.
Na przykład samorządy regionu kazimierskiego postanowiły połączyć siły i złożyć wspólny wniosek. Beneficjentem będzie tu Związek Komunalny "Nidzica”.

MAŁA RETENCJA
Etap drugi określany jest umownie "małą retencją”. Niemal wszystkie gminy chcą teraz budować zbiorniki retencyjne na swoim terenie. Przewiduje się, że na 173 takich akwenów w województwie świętokrzyskim zostanie przeznaczonych 890 milionów złotych.
A jak to wygląda na Ponidziu? Samorządy w powiecie buskim otrzymałyby na ten cel 76 milionów, w pińczowskim - 28, natomiast w kazimierskim 4,5 miliona złotych.
Podczas spotkania w Solcu okazało się, że rewaloryzacja Nidy to nie tylko sama rzeka. Projekt niesie z sobą wiele problemów związanych z jej otoczeniem, infrastrukturą. Jak choćby wały.
Na obszarze województwa świętokrzyskiego przepływa łącznie 2600 kilometrów rzek. Zabezpiecza je tylko 350 kilometrów wałów. do tego "sypiących się”, złej jakości. Powód jest bardzo prozaiczny: brak pieniędzy.
- Modernizacja kilometra wału kosztuje 1,8-2 miliony złotych. Nam pieniędzy starczy... na niespełna półtora kilometra, nie więcej - przyznał dyrektor Janusz Kubiakowski ze Świętokrzyskiego Urzędu Marszałkowskiego. - Stale brakuje pieniędzy także na bieżące utrzymanie wałów.

NIDZICA, BLIŹNIAK NIDY
Wprawdzie Nida nie przepływa przez ziemię kazimierską, ale to nie znaczy, że samorządowcy tego regionu nie zamierzają skorzystać z unijnych pieniędzy. Mają swoją rzekę: Nidzicę. Jak żartują, "prawie bliźniaka Nidy”. Są zainteresowani zwłaszcza programem budowy kanalizacji i oczyszczalni ścieków.

Wiodącą rolę w tym przedsięwzięciu ma grać Kazimierza Wielka. - To ogromne zadanie. Będzie wymagało wysiłku organizacyjnego i finansowego. Zdajemy sobie również sprawę, że realizacja projektu potrwa dłużej. Nie da się "przerobić” tak dużych pieniędzy w rok czy dwa - zaznaczył burmistrz Adam Bodzioch.

Finansowanie inwestycji na taką skalę wymaga działań na różnych płaszczyznach. Oprócz dotacji z Brukseli można też pozyskać pieniądze z budżetu krajowego. Marszałek Adam Jarubas namawiał w Solcu samorządowców do stworzenia wspólnego projektu dotyczącego ochrony środowiska w dolinie Nidy. Musi to być jednak duże przedsięwzięcie. Można wtedy również sięgać po pieniądze z programów o szerszym zasięgu, ponadregionalnych.

NIDA - ATRAKCYJNA I BEZPIECZNA
Trzeci etap ponidziańskiego superprogramu to renaturyzacja rzeki Nidy. Podzielony jeszcze na trzy fazy: hydrologiczną, przyrodniczą i geologiczną. Tu szczególnie dużo do powiedzenia mają ekolodzy, a na soleckiej konferencji wystąpił przedstawiciel Fundacji "Bóbr”.

Wartość części hydrologicznej szacuje się na 50-60 milionów złotych. To zadanie ma objąć między innymi budowę folderów, przetamowań, przepławek, renaturyzację starych koryt rzeki, stopni i obwałowań. Około 10 milionów ma kosztować faza przyrodnicza. Autorzy projektu chcą, aby Nida była znowu rzeką bezpieczną. I atrakcyjną dla turystów. Stąd pomysł organizowania spływów kajakowych, spływów tratwą, rozwój turystyki wodnej. Część geologiczna to głównie wykonanie odkrywek.
Jeśli chodzi o finansowanie, padały różne warianty. Przy najmniej optymistycznym założeniu Unia Europejska zwróci naszym samorządom połowę pieniędzy. Ale może też oddać nawet 85 procent.

CZAS TO PIENIĄDZ
Kolejne spotkanie poświęcone królowej rzek Ponidzia zaplanowano na niedzielę, 4 marca. Także w Solcu, z udziałem Andrzeja Pałysa i Przemysława Gosiewskiego.
- Najważniejsze to zbudować strategię finansowania projektu, z różnych źródeł. I nie mniej ważny problem: czas - uznał minister Gosiewski. - A mamy go bardzo mało.

Adam LIGIECKI
źródło: